A Lei 8/2021, de 2 de xuño, pola que se reforma a lexislación civil e procesual para o apoio ás persoas con discapacidade no exercicio da súa capacidade xurídica, supuxo un cambio de paradigma que tamén implica un inxente volume de cambios que as familias e persoas con dano cerebral adquirido teñen o reto de coñecer e incorporar.

 

A filosofía xeral do que na Guía se denomina “tsunami xurídico” implica superar o sistema de modificacións de capacidade ou incapacitacións, como se coñecían popularmente, para pasar a un sistema de apoios que realiza un “traxe a medida” de cada persoa con discapacidade en función das súas capacidades e das barreiras coas que se enfronta.

 

Esta lei tamén revoluciona o xeito no que as persoas con discapacidade poden establecer o seu sistema de apoios ao reducir a xudicialización dos mesmos. O principal cambio que se introduce é a eliminación de figuras de apoio como a tutela, a prodigalidade e a patria potestade prorrogada ou rehabilitada. As persoas que exercían de titoras pasan a acollerse ás normas da curatela, que implica un apoio na toma de decisións, cuxa responsabilidade recae sobre a interesada: a persoa con discapacidade.

 

Outra novidade que mantén a liña de apoderamento para un verdadeiro exercicio da autonomía persoal é que se eliminan automaticamente dúas prohibicións: a de exercitar o dereito ao voto e a de facer testamento.

 

Desde FEGADACE detectouse certa inquedanza nas familias perante estes cambios e, para garantir que tanto as persoas coidadoras como as persoas con dano cerebral se manteñan informadas e orientadas para o exercicio dos seus dereitos, elaborouse o documento que agora presentamos: a Guía legal para persoas con dano cerebral adquirido. Aproximación á Lei 8/2021 e a outras normativas de interese para o colectivo, elaborada polo avogado e responsable do servizo de asesoramento legal da Federación, Miguel Vieito. A guía de FEGADACE é o primeiro documento deste tipo editado en galego.

 

 

Ademais de detallar, nunha linguaxe sinxela e esquemática, os principais cambios incluídos na Lei 8/2021, a guía explica polo miúdo como nace e se regula un apoio (tratando sempre de primar aqueles como a garda de feito, que é a que se realiza de maneira natural no contexto familiar ou social da persoa que precisa apoio), amosa como se estableceu o novo baremo de discapacidade (que procura tamén unha avaliación máis individualizada da persoa) e dedica capítulos ás cuestións do ‘patrimonio e herdanzas’ e das ‘instrucións previas’.

 

Todas estas reformas pretenden achegar o ordenamento xurídico estatal á Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade da ONU, promulgada en 2006, e incorporada ao regulamento español xunto co seu Protocolo facultativo o 3 de maio de 2008.

 

Presentacións e formación

 

Na liña de manter ás familias e persoas con dano cerebral adquirido informadas sobre esta cuestión, así como de resolver calquera dúbida que xorda ao respecto, a Federación Galega de Dano Cerebral está a realizar un ciclo de presentacións da Guía legal. O mesmo Miguel Vieito, xunto coa traballadora social de FEGADACE, Carla Miranda, é o encargado de impartir estas sesións informativas. Ademais das cinco sesións nas asociacións da Federación, haberá presentacións do documento en Sober e Burela en abril, así como un webinar dirixido aos membros do Colexio Oficial de Traballo Social (COTS) de Galicia.

 

As presentacións públicas diríxense tanto a profesionais dos ámbitos dos servizos sociais e da discapacidade como a persoas e familias con dano cerebral adquirido. Co obxectivo de achegar esta información a cantos máis axentes sexa posible, a inscrición nas charlas é gratuíta e aberta -anunciarase proximamente- a profesionais e residentes nas comarcas e áreas de influencia dos dous concellos lucenses.

 

Créditos da guía

 

Miguel Vieito é asesor legal en FEGADACE dende o ano 2022. É avogado especializado en Dereito Médico, Dereito de Familia, xestión patrimonial e ademais experto en discriminacións (lingüísticas, por idade, por identidade sexual…). Tamén Docente e investigador en Dereito nas áreas mencionadas, así como vogal do Comité de Ética Asistencial da Área Sanitaria de Lugo, A Mariña e Monforte de Lemos; e vogal, entre os anos 2021 e 2023, do Consello de Bioética de Galicia.

 

A guía contou tamén coa revisión de profesionais do movemento asociativo do dano cerebral, unha das cinco entidades membro de FEGADACE, e coa maquetaxe e ilustracións de Raquel Boo.